تعریف دیگری از خلاقیت

یکی دیگر از تعاریف خلاقیت «توانایی دیدن به نوعی دیگر» است.

متفاوت دیدن چیزها،
دیدن چیزها از زاویه‌ای دیگر،
مشاهده چیزهایی که دیگران نمی‌بینند،
حتی دیدن چیزهایی که وجود ندارد،
دیدن جنگل از طریق دیدن یک تک درخت،

انیشتین هم خلاقیت را اینطور تعریف می‌کند:
«دیدن چیزهایی که همه می‌بینند، ولی فکر کردن در مورد آن به صورتی کاملا متفاوت و نو»

شاید عبارات بالا کمی گیج کننده و غیرواقعی به نظر آید ولی این طور نیست. خلاقیت به نوعی توانایی تصویرسازی است. ما باید بتوانیم با دیدن حداقل‌ها، حداکثرها را کشف کنیم. باید با داشتن کمترین اطلاعات بتوانیم با تغییر زاویه دید، تعمیم اطلاعات و یافتن نقاط کور، مسائل را به نحو احسن حل کنیم. به قول سهراب سپهری «چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید».

برای روشن‌تر شدن موضوع به مثال‌های زیر توجه کنید:

این دو نفر در مورد درستی یک معادله بسیار ساده، نظر متضادی دارند. یکی از آنها عقیده دارد که معادله درست است ولی نفر دوم معادله را نادرست می داند. جالب اینکه حق با هر دوی آنهاست! چطور ممکن است یک معادله دو جواب متضاد و در عین حال درست داشته باشد؟ نظر شما چیست؟

این هم خودِ معادله:

 

همانطوری که می‌بینید برخی اوقات جهت و زاویه دید متفاوت می‌تواند برداشت‌های متفاوت و حتی متضادی را دربرداشته باشد.

 دیدن با حافظه

در بسیاری از موارد ما به ديدن با حافظه و خاطره‌های خود گرايش داريم تا ديدن با چشمانمان! در واقع روی چیزهایی که قبلا دیدهایم و برایمان آشنا هستند، تمرکز و دقت لازم را نداریم. این موضوع بعضی مواقع باعث برداشت اشتباه می‌شود. بنابراین باید سعی کنیم در استفاده از حس بینایی دقیق‌تر باشیم و صرفا به تجربیات گذشته اکتفا نکنیم.

 برای مثال ما در خواندن یک متن، مطلب را کلمه به کلمه نمی‌خوانیم، بلکه کل مطلب را اسکن و درک می‌کنیم.

اگر به متن داخل مثلث بالا دقت کنید، می‌بینید که بسیاری از ما در خواندن عبارت انگلیسی متوجه تکرار کلمه The نمی‌شویم.

 

در تصویر زیر نیز ظاهرا صورت یک خانم دیده می‌شود. به خصوص اگر به جزئیات توجهی نداشته باشید.

 

 

ولی اگر همین تصویر را بزرگتر کنیم و به جزئیات آن با دقت نگاه کنیم، تصویر کاملا متفاوتی می‌بینیم. تصویر قسمتی از یک درخت، لانه‌ای حاوی چند جوجه پرنده در تنه درخت و چند پرنده در حال پرواز!

حس بینایی ما محدودیت‌هایی دارد که روی برداشت‌مان از محیط اطراف تاثیر می‌گذارد. این محدودیت‌ها می‌توانند، قضاوتمان از موضوعات مختلف را دچار اشکال کنند. نگاه دقیق، نگاه از زوایای مختلف و در مواردی نادیده گرفتن پیش‌فرض‌ها، تا حدود زیادی باعث کاهش اشتباهات و قضاوت‌های نادرست می‌شوند.

شما، چگونه به موضوعات نگاه می‌کنید؟ آیا موضوعات و مسائل را همه جانبه بررسی می‌کنید و یا قضاوتتان از مسائل براساس نگاه سطحی است؟