تکنیک اسکمپر
فهرست مطالب
تکنیک اسکمپر چیست و چه کاربردی دارد؟
تکنیک اسکمپر (scamper technique) یکی از کاربردی‌ترین تکنیک‌های خلاقیت است. این تکنیک که سؤالات ایده‌برانگیز نیز نامیده می‌شود، مجموعه‌ای از سوالاتی است که به فرد کمک می‌کند تا موضوع و مسئله مورد نظر خود را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهد.
با این بررسی می‌توان به ایده‌های جدیدی دست یافت که در شرایط معمول تصور این ایده‌ها دور از ذهن به نظر می‌آیند.
همان‌گونه که می‌دانید در مبحث خلاقیت از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌شود. تکنیک اسکمپر از جمله پرکاربردترین این تکنیک‌هاست که از آن در زمینه‌های مختلف استفاده می‌شود.
واژه اسکمپر به چه معنی است؟
واژه اسکمپر SCAMPER یک کلمه هفت حرفی است که هر حرف آن مربوط به یک واژه می‌شود. در واقع نام تکنیک اسکمپر از کنار هم قرار گرفتن حرف اول هفت واژه یا عبارت انگلیسی تشکیل شده است. هر یک از این هفت واژه یا عبارت به یکی از خصوصیات اسکمپر اشاره دارند. طرح سوالات فوق نیز براساس این واژه‌ها صورت می‌گیرد.
در زیر با این هفت عبارت و کارکرد آن‌ها آشنا می‌شویم.
هفت عبارت تشکیل دهنده واژه SCAMPER:
|
ترجمه فارسی
|
واژه (عبارت)
|
|---|---|
|
جانشین کردن
|
Substitute
|
|
ترکیب کردن
|
Combine
|
|
اقتباس، تطبیق یا سازگاری
|
Adapt (Adopt)
|
|
تغییر دادن، اصلاح کردن و یا بزرگ کردن
|
Modify (Magnify)
|
|
کاربردهای دیگر
|
Put to other uses
|
|
حذف یا کاهش
|
Eliminate
|
|
بازآرایی یا معکوس کردن
|
Rearrangement (Reverse)
|
برای روشن‌تر شدن موضوع به مثالهای زیر توجه کنید:
1. جانشین کردن Substitute
در بحث جانشین کردن، قرار است به‌جای اینکه از یک وسیله یا ماده‌ای که به‌طور معمول استفاده می‌شود، از جایگزین مناسب‌تر یا قابل دسترس‌تر استفاده شود. بنابراین در هر مورد با مطرح کردن سوالی همانند سوال زیر در پی جایگزین مناسب خواهیم بود.
چه چیزی را می‌توان به‌جای چیز دیگر به‌کار برد؟
مثلا: گاز یا نفت را به جای زغال و هیزم،
بنزین را به جای گازوئیل
…
2- ترکیب کردن Combine
در این روش از تکنیک اسکمپر سعی بر این است که با ترکیب کردن چند وسیله یا خصوصیات مختلف، وسیله ترکیبی با کارایی بیشتر بسازیم. سوالی که در این قسمت مطرح می‌شود، این است:
چه چیزی را با چه چیزی می‌توان ترکیب کرد؟
مثلا: دستمال كاغذی + عطر = دستمال کاغذی معطر
تلفن+ دوربین+ ضبط و پخش صوت + …= گوشی موبایل
ترکیب دو عدسی دوربینی و نزدیک‌بینی در عینک‌ها برای افرادی که هم نزدیک‌بینی و هم دوربینی چشمان‌شان دچار اشکال شده است.
3. اقتباس، تطبیق یا سازگاری (Adapt (Adopt
در این بخش از تکنیک اسکمپر برای ساخت دستگاه‌ها و تجهیزات مختلف می‌توان از موجودات زنده ویا هر پدیده طبیعی الهام گرفت. همچنین برای ساخت وسایل می‌توان ایده‌هایی را به کار گرفت که وسایل با شرایط ما سازگارتر باشند و بکارگیری آن‌ها سهل‌تر شود.
سوالات مطرح شده در این تکنیک و همچنین پاسخ عملی آن‌ها برای ساخت وسایل به شرح زیر است:
آیا می‌توان چیزی را متناسب‌تر کرد؟
تولید کنسرو بدون نیاز به درباز کن (با تعبیه قلاب در باز روی درب کنسرو)
آیا می‌توان چیز جدیدی را از چیزی دیگری اقتباس کرد؟
ساخت هلیکوپتر با اقتباس از بال سنجاقک
ساخت هواپیما با استفاده از ساختمان بال و بدن پرندگان
4. تغییر دادن، اصلاح کردن و یا بزرگ کردن (Modify (Magnify
سوالات کلیدی این بخش
آیا می‌توان تغییری در چیزی ایجاد کرد؟
آیا می‌توان چیزی را بزرگ‌تر کرد؟
تولید نوشابه‌های خانواده در مقابل نوشابه‌های تک نفره
تولید لاستیک‌های پهن در مقابل لاستیک‌های معمولی
5. کاربردهای دیگر Put to other uses
سوال این بخش
چه استفاده دیگری از یک وسیله می‌توانیم بکنیم؟
مثال:
– استفاده مجدد از ضایعات کارخانه‌های تولیدی
– استفاده از بطری‌های نوشابه خانواده برای ساخت خانه!
6. حذف یا کاهش Eliminate
سوال کلیدی این بخش
چه چیزی را می‌توان از یک وسیله حذف کرد؟
حذف سیم از هندزفری موبایل
کوتاه کردن فرآیندهای اداری و بروکراسی
7. بازآرایی یا معکوس کردن (Rearrangement (Reverse
سوال کلیدی این بخش:
اگر چیزی را معکوس کنیم یا ترتیب آن را تغییر دهیم چه می‌شود؟
مثال:
تغییر ساعات کار ادارات برای کاهش ترافیک
تغییر آرایش محیط کار برای افزایش کارایی
استفاده عملی از تکنیک اسکمپر
این تکنیک از جمله تکنیک‌های خلاقیت است که می‌تواند بیشترین استفاده را در موضوعات مختلف و به خصوص در کسب و کارها داشته باشد.
با این تکنیک می‌توان جنبه‌های مختلف یک کسب و کار را مورد کنکاش قرار داد و روش‌های موثری برای پیشبرد اهداف کسب و کار ارائه کرد.
مثالی از کاربرد اسکمپر در یک کسب‌وکار - تور گردشگری
از تکنیک اسکمپر می‌توان در کسب و کارها و فعالیت‌های مختلف استفاده کرد. در اینجا مثالی از استفاده از این تکنیک در یک تور گردشگری را بررسی می‌کنیم. لازم به ذکر است که این مثال به کمک هوش مصنوعی ChatGPT تهیه کرده‌ام.
جایگزینی (Substitute):
سوال: چه فناوری‌ها یا ایده‌هایی می‌توانند به جای روش‌های معمول تبلیغات و بازاریابی در صنعت گردشگری مورد استفاده قرار گیرند؟
مثال: استفاده از رسانه‌های اجتماعی و تبلیغات تجربی مبتنی بر واقعیت مجازی به جای تبلیغات سنتی
ترکیب (Combine):
سوال: چگونه می‌توان ایده‌ها و تجربیات مختلف را ترکیب کرد تا تورها و برنامه‌های توریستی جذاب‌تری ارائه داد؟
مثال: ترکیب تجربیات محلی، فعالیت‌های آموزشی، و تورهای گردشگری طبیعت.
تطابق (Adapt):
سوال: چگونه می‌توان سرویس‌ها و برنامه‌های گردشگری را به نیازهای خاص هر گروه مشتری تطبیق داد؟
مثال: تطبیق برنامه‌ها بر اساس سلیقه‌ها، نیازها و علاقه‌های گروه‌های مشتری مختلف.
تغییر (Modify):
سوال: چه تغییراتی در فرآیندها و خدمات مسافرتی می‌توانند به ارتقاء تجربه مسافران منجر شوند؟
مثال: تغییر در سیستم رزرواسیون، بهبود در خدمات مشتری و ارائه خدمات پس از فروش بهتر.
استفاده در موارد دیگر (Put to other uses):
سوال: چگونه اطلاعات گردشگری می‌توانند برای مصارف غیرگردشگری مورد استفاده قرار گیرند؟
مثال: استفاده از داده‌های گردشگری برای ارائه گزارشات اقتصادی محلی یا تحلیل‌های بازار.
حذف (Eliminate):
سوال: چه خدمات یا فعالیت‌هایی که ممکن است منجر به بی‌استفاده یا هزینه‌بری شوند حذف گردند؟
مثال: حذف خدماتی که درخواست مشتریان را ندارند یا فروش کمی دارند.
معکوس کردن (Reverse):
سوال: چه جنبه‌هایی از گردشگری می‌توانند معکوس شوند تا تجربه‌های جدیدی ارائه شود؟
مثال: معکوس کردن ترتیب جاذبه‌ها در یک تور گردشگری.
این مثال‌ها و مثالهای مشابه می‌توانند به کارکنان یک آژانس گردشگری کمک کنند تا خلاقیت و کارآمدی در ارائه خدمات گردشگری‌شان را ارتقاء دهند و مشتریان بیشتری را جذب کنند.
بدیهی است که کسب‌وکارهای دیگر هم به فراخور نوع فعالیت و چالش‌هایی که دارند، می‌توانند برای ارتقاء کسب‌وکار خود از این تکنیک و یا سایر تکنیک‌های خلاقیت نهایت استفاده را ببرند.
شما در مورد تکنیک اسکمپر (سؤالات ایده برانگیز) چه مثال‌هایی را می‌توانید بیان کنید؟ آیا وسایل یا موضوعاتی دیگری را می‌شناسید که با استفاده از این تکنیک، کاربردی مناسب‌تر پیدا کرده باشد؟
لطفا نظرات خودتان را در پایین همین صفحه برای ما هم بنویسید.
- نویسنده: رسول امید
4 دیدگاه برای “تکنیک اسکمپر ”
سلام
ممنون از توضیحات و مثالهای بسیار ساده و مفیدی که در این مقاله برای تکنیک اسکمپر زدید. این تکنیک خیلی کاربردیه و من و کارمندام در کسب و کار خودم ازش خیلی استفاده می‌کنیم. باز هم ممنون.
سلام علی آقا
از اینکه مقاله تکنیک اسکمپر برای شما و کارمندان‌تون مفید و کاربردی بوده خیلی خرسندم. امیدوارم همیشه موفق و پیروز باشید.
عالی ممنون
خواهش می‌کنم، موفق باشید.