تکنیک اسکمپر

 تکنیک اسکمپر (scamper technique) یکی از کاربردی‌ترین تکنیک‌های خلاقیت است. این تکنیک که سؤالات ایده برانگیز نیز نامیده می‌شود، مجموعه‌ای از سوالات است که به فرد کمک می‌کند تا موضوع و مسئله مورد نظر خود را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و به ایده‌های جدیدی دست یابد که در شرایط معمول تصور این ایده‌ها دور از ذهن به نظر می‌آیند.

در واقع در این تکنیک واژه SCAMPER از کنار هم قرار گرفتن حرف اول هفت واژه یا عبارت تشکیل شده است. طرح سوالات فوق نیز براساس این واژه‌ها صورت می‌گیرد. 

 

هفت عبارت تشکیل دهنده واژه SCAMPER (تکنیک اسکمپر) عبارتند از:

جانشین کردن		Substitute
ترکیب کردن		Combine
اقتباس، تطبیق یا سازگاری		(Adapt (Adopt
تغییر دادن، اصلاح کردن و یا بزرگ کردن		(Modify (Magnify
کاربردهای دیگر		Put to other uses
حذف یا کاهش		Eliminate
بازآرایی یا معکوس کردن		(Rearrangement (Reverse

برای روشن‌تر شدن موضوع به مثال‌های زیر توجه کنید:

1. جانشین کردن  Substitute

در بحث جانشین کردن، قرار است به‌جای اینکه از یک وسیله یا ماده‌ای که به‌طور معمول استفاده می‌شود، از جایگزین مناسب‌تر یا قابل دسترس‌تر استفاده شود. بنابراین در هر مورد با مطرح کردن سوالی همانند سوال زیر در پی جایگزین مناسب خواهیم بود.

• چه چیزی را می‌توان به‌جای چیز دیگر به‌کار برد؟

هیزم، زغال، گازوئیل، نفت، بنزین، گاز

2- ترکیب کردن  Combine

در این روش از تکنیک اسکمپر سعی بر این است که با ترکیب کردن چند وسیله یا خصوصیات مختلف، وسیله ترکیبی با کارایی بیشتر بسازیم.

• چه چیزی را با چه چیزی می‌توان ترکیب کرد؟

دستمال كاغذی + عطر = دستمال کاغذی معطر

تلفن+ دوربین+ ضبط و پخش صوت + …= گوشی موبایل 

ترکیب دو عدسی دوربینی و نزدیک‌بینی در عینک‌ها برای افرادی که هم نزدیک بینی و هم دوربینی چشمان‌شان دچار اشکال شده است.

 

3. اقتباس، تطبیق یا سازگاری  (Adapt (Adopt

• آیا می‌توان چیزی را متناسب‌تر کرد؟

تولید کنسرو بدون نیاز به درباز کن (با تعبیه قلاب در باز روی درب کنسرو)

 

• آیا می‌توان چیز جدیدی را از چیزی دیگری اقتباس کرد؟

ساخت هلیکوپتر با اقتباس از بال سنجاقک

ساخت هواپیما با استفاده از ساختمان بال و بدن پرندگان

 

 

4. تغییر دادن، اصلاح کردن و یا بزرگ کردن  (Modify (Magnify

• آیا می‌توان تغییری در چیزی ایجاد کرد؟ آیا می توان چیزی را بزرگ‌تر کرد؟ 

تولید نوشابه‌های خانواده

تولید لاستیک‌های پهن

5. کاربردهای دیگر  Put to other uses

• چه استفاده دیگری از یک وسیله می‌توانیم بکنیم؟ 

استفاده مجدد از ضایعات کارخانه‌های تولیدی

استفاده از بطری‌های نوشابه خانواده برای ساخت خانه!

 

 

6. حذف یا کاهش  Eliminate

• چه چیزی را می‌توان از یک وسیله حذف کرد؟ 

حذف سیم از هندزفری موبایل

کوتاه کردن فرآیندهای اداری و بروکراسی

7. بازآرایی یا معکوس کردن  (Rearrangement (Reverse

• اگر چیزی را معکوس کنیم یا ترتیب آن را تغییر دهیم چه می‌شود؟ 

تغییر ساعات کار ادارات برای کاهش ترافیک

تغییر آرایش محیط کار برای افزایش کارایی

شما در مورد تکنیک اسکمپر (سؤالات ایده برانگیز) چه مثال‌هایی را می‌توانید بیان کنید؟ آیا وسایل یا موضوعاتی دیگری را می‌شناسید که با استفاده از این تکنیک کاربردی مناسب‌تر پیدا کرده باشد؟